नयाँ व्यवसायिक विचारको विकास: एक महत्वपूर्ण यात्रा
एक उज्यालो शनिबार बिहान, हामीले हाम्रो पाँचौं ब्याचको पहिलो दिनको कार्यक्रमको शुरुवात गर्यौं। यस दिनलाई विशेष बनाउन, हाम्रो सत्रको पहिलो चरणमा एक अनुभवी प्रशिक्षकले हामीलाई “DEVELOPING YOUR BUSINESS IDEA” शीर्षकमा गहन जानकारी प्रदान गर्नुभयो। कार्यक्रमको शुरुवातदेखि नै सहभागीहरूमा ऊर्जा र उत्साह देखिन्थ्यो। यस सत्रले व्यवसायिक संसारमा पहिलो पाइला चाल्दै गरेका नयाँ उद्यमीहरूको लागि एक महत्वपूर्ण मार्गनिर्देशन प्रदान गर्यो।
प्रशिक्षकले सत्रको दौरान व्यवसायिक विचारहरू कसरी समाजका विभिन्न आवश्यकतालाई पूरा गर्ने लक्ष्यबाट निर्देशित हुनुपर्छ भन्ने विषयमा विस्तृत रूपमा चर्चा गरे। कुनै व्यवसायिक विचार सुरु गर्नुभन्दा पहिला समाजका विभिन्न समस्याहरूको अध्ययन र विश्लेषण आवश्यक छ। यसबाट मात्र तपाईंको व्यवसायिक आइडिया प्रासंगिक र प्रभावकारी हुन्छ। उदाहरणका लागि, स्थानिय बजारमा अव्यवस्थित रूपमा बेचिएको तरकारी र सुसज्जित पसलमा राखिएको तरकारीबीचको अन्तरलाई उनले स्पष्टरूपमा व्याख्या गरे। तरकारीको गुणस्तर र व्यवस्थापनले ग्राहकको दृष्टिकोणमा कस्तो प्रभाव पार्छ भन्ने उदाहरणले व्यवसाय व्यवस्थापनको महत्त्व बुझ्न सजिलो बनायो।
सत्रको अर्को महत्वपूर्ण पक्ष भनेको ”Business Model Canvas (BMC)” को परिचय थियो। व्यवसायलाई व्यवस्थित रूपमा अगाडि बढाउन यो मोडल एउटा प्रमुख साधन बन्न सक्छ। BMC मा ९ वटा महत्वपूर्ण तत्त्वहरू समावेश हुन्छन्, जसले कुनै पनि व्यवसायको संरचना र भविष्यको मार्गचित्रको स्पष्टता दिन्छ। यी तत्त्वहरूमा ध्यान नदिइ व्यवसाय सुरु गर्नु भनेको बिनाप्लान यात्रा सुरु गर्नु जस्तै हो। प्रशिक्षणको दौरान, हामीले आ-आफ्ना व्यवसायिक आइडियाहरूलाई BMC को ढाँचामा उतार्दै विचारहरूलाई व्यवस्थित गर्यौं। यसले व्यवसायका मुख्य कार्यहरू, ग्राहक वर्ग, लागत संरचना, र अन्य महत्त्वपूर्ण पक्षहरूको स्पष्ट चित्रण प्रदान गर्यो।
अध्ययन र उदाहरणहरूबाट सिकाइहरू:
सत्रको दौरान, प्रशिक्षकले व्यवसाय सुरु गर्दा ध्यान दिनुपर्ने महत्त्वपूर्ण पक्षहरूको बारेमा धेरै उदाहरणहरू प्रस्तुत गरे। व्यवसायिक आइडिया भनेको मात्र फरक सोच र फरक तरिकाले काम गर्ने लक्ष्य होइन, बरु यसलाई व्यवस्थित प्रक्रियामा ल्याएर मात्र सफलता प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा स्पष्ट भयो। उदाहरणको रूपमा, एक सानो तर व्यवस्थित पसल कसरी एक ठूला सुपरमार्केटसँग प्रतिस्पर्धा गर्न सक्छ भन्ने चर्चा पनि भयो। यसले हामीलाई बुझायो कि व्यवस्थित व्यवसायले मात्र ग्राहकको भरोसा जित्न सक्छ र व्यापारलाई दीर्घकालीन सफलता दिन सक्छ।
यस सत्रले हामीलाई केवल व्यवसाय सुरु गर्ने मात्र होइन, व्यवसायलाई दीर्घकालीन रूपमा सफल बनाउन व्यवस्थापन र प्रणालीको महत्त्व पनि सिकायो। व्यवसाय सुरु गर्दा सोच र सीपको संयोजनले मात्र सफलता प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा स्पष्ट भयो।
दोस्रो सत्रको प्रेरणादायी यात्रा:
खाजा पछि, अर्को सत्र “Witness Session” अन्तर्गत सुरु भयो। यस पटक हामीलाई एक अनुभवी निर्देशकले व्यवसायिक जीवनका चुनौतीहरू, प्रेरणाहरू, र वास्तविक उद्यमशीलता कसरी गर्न सकिन्छ भन्ने विषयमा गहन जानकारी प्रदान गरे। सत्रको शुरुवातदेखि नै उनले हामीलाई ऊर्जा र उत्साहले भरिदिए। उनका प्रेरणादायी शब्दहरूले हामी सबैमा एक नयाँ जोश भर्नुभयो।
उद्यमशीलता भनेको सजिलो यात्रा होइन। यो चुनौतीपूर्ण छ, जोखिमपूर्ण छ, तर यही साहस र जोशले सफलता प्राप्त गर्न सकिन्छ। उनले संसारभरिका धेरै सफल उद्यमीहरूको कथाहरू प्रस्तुत गर्दै हामीलाई प्रेरित गरे। संसारका अधिकांश सफल उद्यमीहरूले आफ्नो यात्रा निकै तल्लो स्तरबाट सुरु गरेका थिए र कडा मेहनत, साहस, र सही निर्णयले मात्र उनीहरू सफल भएका हुन् भन्ने कुरामा जोड दिए।
उनी भन्छन्, “An entrepreneur is someone driven by initiative, facing risks and challenges with hard work and passion, because true entrepreneurship can’t be forced.” अर्थात् उद्यमशीलता भनेको आफ्नै प्रेरणाले प्रेरित भएर चुनौतीहरूको सामना गर्दै कडा मेहनत र उत्साहका साथ अगाडि बढ्ने प्रक्रिया हो। यस सत्रमा हामीले उद्यमशीलतामा चुनौतिहरूको सामना गर्नुपर्छ र तिनलाई सकारात्मक दृष्टिकोणबाट हेर्दै सफलतातर्फ अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने सिक्न पायौं।
उनले अर्को महत्त्वपूर्ण कुरा पनि हामीलाई सिकाए — व्यवसायले समाजमा शान्ति र सहकार्य ल्याउन सक्छ। दुई देशबीच व्यापारिक सम्बन्धले द्वन्द्वलाई टाढा राख्न मद्दत पुर्याउँछ। उदाहरणका लागि, भारत र पाकिस्तानबीच व्यापार नहुँदा द्वन्द्व रहन्छ, तर व्यापारिक सम्बन्धले सहकार्य र शान्ति बढाउन सक्छ। यो विचारलाई उनले उत्तर कोरिया र दक्षिण कोरियाको उदाहरण दिँदै पुष्टि गरे।
अन्त्यमा, उनले हामीलाई जिम रोहनको भनाइ सम्झाए, “तलबले जीवन बिताउन मद्दत गर्छ, मुनाफाले सम्पत्ति बनाउँछ।” व्यवसाय भनेको जोखिम र लगानी हो, जहाँ कडा मेहनत र सही योजना मात्र सफलता दिलाउन सक्छ। सत्रको अन्त्यमा उनले हामीलाई “उद्यमशीलता भनेको अरूको जीवनलाई सजिलो बनाउने कुरा हो” भनेर स्मरण गराए। यसले हामीलाई बुझायो कि व्यवसायले मात्र फाइदा दिन्छ भन्ने होइन, हामीले समाजमा पनि योगदान दिन सक्छौं।
मुख्य सिकाइहरू:
1. व्यवसायिक विचारहरू समाजका आवश्यकताबाट निर्देशित हुनुपर्छ।
— → व्यवसाय भनेको केवल नयाँ सोच मात्र होइन, यसले समाजमा विभिन्न समस्या समाधान गर्न योगदान दिन्छ भन्ने दृष्टिकोणबाट अगाडि बढ्नुपर्छ।
2. व्यवसायलाई व्यवस्थित गर्ने क्षमता।
— → व्यवस्थित व्यवसायले मात्र दीर्घकालीन सफलता प्राप्त गर्न सक्छ। सही योजना र व्यवस्थापनले कुनै पनि अव्यवस्थित अवस्थालाई सुधार गर्न सकिन्छ।
3. Business Model Canvas को महत्त्व।
— → BMC ले व्यवसायका महत्त्वपूर्ण तत्त्वहरूको स्पष्टता दिन्छ। यसले व्यवसायलाई व्यवस्थित रूपमा सुरु गर्न मद्दत पुर्याउँछ।
4. प्रेरणा र साहसले चुनौतीहरू पार गर्न मद्दत गर्छ।
— → उद्यमशीलता भनेको चुनौतीहरूको सामना गर्दै साहस र उत्साहका साथ अगाडि बढ्ने प्रक्रिया हो।
5. व्यवसायले समाजमा शान्ति र सहकार्य ल्याउन सक्छ।
— → व्यापारिक सम्बन्धले द्वन्द्वलाई टाढा राख्न मद्दत पुर्याउँछ।
6. व्यवसाय भनेको केवल मुनाफा मात्र होइन।
— → व्यवसायले अरूको जीवनलाई सहज बनाउँदै राम्रो आम्दानीको मार्ग पनि देखाउँछ।
सत्रको अन्त्यमा हामीले महसुस गर्यौं कि हामीले केही ठूलो र राम्रो गर्न सक्ने सम्भावना छ। यो सम्भावनाले हामीलाई अघि बढ्न थप प्रेरणा दियो।
